وەدەرهاتن کتاو (هویر نەتەوەیی لە عیرفان بارزانی)
کتاوەگە باسیگ لە شیەوکردن سەرچەوە و وەدویاچگنەیل لە ئەرشیڤ نیشتمانی ئیرانی هاناوی، لەباوەت ئەو کەسایەتی و شوڕشەیلە لە ناوچەی بارزانی، و هویریان باوەتەیل سیاسی و عیرفانی و کۆمەڵایەتی.
نویسەر و رووژنامەوان عەلی حسێن فەیلی پیشەکی کتاوەگە نویسانیە، و لە چەپگەیلیگ لەلی هاتیە:
سەرتایگ ئەرا ژیانیگ بی شکست
لەباوەت ئی کتاوە، فرە کەس باسی کردنە، وەلێ نەڕەسینەسە گشتی، و لە نووڕینیگ کە ئی باوەت میژووییە وە ریژەی ٩٠٪ تیکەڵای سیاسەت و گیچەڵ هەمیشەیی نەتەوەیگ ستەمدیدە بویە، کە بەڕێز بەدر ئیسماعیل لەناو کەشوهەوایگ راسیانە وەگورەی بەرنامەیگ رەخنەیی دویر لە ئافەرین و دەسخوەشیکردن و گەزاف، و ری میژوو و هێمای باوەتەگە وەرەو عیرفان نەوردیە، کە وە شیوەیگ شیەوکردن و پەنابردن وە جوگرافیای باوەتەگە لە رویداوەیل میژووی ئەرا باسکردن میژووییگ، چوینکە ئەو راپۆرت و بەڵگەیلە کە پەیوەندی وە کورد دیرن، گشتیان لەڕوی نووڕین و بەرژەوەنی هەرلە ئیستانە و تەهران و… نویسیانە، ئاراوە لە سەرەتا خوەی باسیگە لە هویر و رای فەرمانبەرەیل و بەرژەوەنی ئەو دەسەڵاتەیلە، و ویژاندیگ ئەرا قسەی راسی لەلایان جمە نیەکەێد، کە وەگەرد گشت ئەو خاڵەیل بەدنشانەیلە، ئەو بەڵگەیلە کە هانە ئەرشیف و اتەیل نزیک و دویر، توانای وەدەسکەفتن زانیاری نوویگ لەناویان هەس، وەلێ ئەو زانیاریەیلە ژانیگ دیرن، و نەبایەس لەیە زیاتر تا وەختبگ دیرتر بنووڕیەن.
وە لەچەوگردن ئەو رێسایلە کە نیشان دەن کورد کەموکوڵی دیرن و دەسەڵاتیگ لە نویسانیگ گشتگیر ئەرا میژوو خوەیان نەیرن، نویسەرمان بەشە ناسکەگەی گوزەشتە لەی بەڵگەیلە دراورد، و شییان کردەو تا دڵنیا بوود کە هەناێ ئاگر داگیرکردن سەوەتەی ژیان لەبان ئی زەویە سزان، و ئیدۆئۆلۆژیای فراوانکردن خوەی لەناو نەتەوەی باوەڕ و سەروەخوەیی ئی گەلە داگیر کرد، هەکاتی شوینەیلیگ ترەک ئاسایی بوی، بارزان بوودە زیاترین شوینیگ بیوەی و ئارام، و توەنستیاد بوودە دەسپیچگ ئارامی لە میزۆپۆتامیا ئەگەر روی وەرەو ئازادیخوازی نەکردیاد.
دووپات کەێد کە شێخەیل تەریقەت بارزانی بوینە ئەو بەشە لە هویر و پەڵپ کورد، کە تەقەلای ئاڵشتکردن شیوەی هویرکردن داگیرکەر دا، و رویکردن وەرەو سەروەخوەی تا مردن، و پایەی رەوشت خوەیان جویر کەسایەتی کۆمەڵگا و سیاسەت تواناداریگ وەگەرد لایەن رووحی و باوەڕییان، و هەکاتی داگیرکەرەیل پیرووزی و جەنگ نەیان، باوجی دویر کەفتن لەو شکست رەوشتی و نامرۆییە کە هیلێد گەل و دەسەڵات سیاسەتمەدار جویر تەماشاکەریگ بنووڕێدە داگیرکردن و جینۆساید.
نشانەی شوڕش وەردەوام ئەوەسە کە نەوە دویای نەوە لەناوی بوون، و هەرچەن ئەزموون دویر و درویژیگ لە نویسانن دیرێد، بەدر ئیسماعیل گلەیگتر نووڕێد کە خوەی ناچارە کڕ لەشوین کڕ باس باوەتەگە بکەێد، تا بچەسپنێد کە فەلسەفەی وەرخودان بارزان ریش خوەی نیەێدە دەس چارەنویسیگ کە کەسەیلیگ ترەک ئەرای دیاریی کردنە.
بیگومان ئی پڕۆژە سنووریگ دیرێد، وەلێ نیەوسیەێدەو، چوینکە نویسەرەگە لە رووبەر و زەوی بارزان یا شمارەی خەڵکەگەی زیای نەکرد، بەڵکم نویسانیگ لەبان بەراوردییگ پیشەیی چنیە، کە سەنگینی بارزان خستە وەرچەو، و میراتییگ لەو بەڵگەیلە کە باس لە شیوەی هویرەوکردن و رەفتار و کردەوەی دوژمن وەرانەوەر نەتەوەی كورد کەن.
