پرۆژه‌ی «ئەندازیار دەستور کوردستان» نێچیروان بارزانی لەلای هێزە سیاسیەیل چوین بوی؟
شەفەق نیوز/ نێچیروان بارزانی سەرۆک هەرێم کوردستان، ئاوەیل بنگردگ دووارە جویلان، و جمەیگ خستە ئی ناوە تا دەستوریگ تایبەت وە هەرێم کوردستان بسازیەێد، تا وەرەو رێککردن کارە سیاسی و ئەمنی و ئابووریەگە بچوود، تا بڕەسێدە کۆتایی هاوردن وە ناکووکیەیل ناو هێزە گورجەیل.
یەکڕزی و دەستور، هالە بان مێز «زانکۆی کوردستان»
یەکڕزی و دەستور، ئەوە ناونشان ئەو کۆنفڕانسە بی ک هەولێر پایتەخت هەرێم کوردستان وەخوەی گردەی، ئەوەیش وەچەوديری زانکۆی کوردستان، و هاتن گورج و فرەیگ لە ئاستەیل ناودەوڵەتی و سیاسی جووراجور ، و هەمیش وەرد هاتن جینبن بلاسخارت نۆێنەر تایبەت ئەمیندار گشتی نەتەوە یەکگرتگەیل لە عراق، و هەمیش وە هاتن سێ سەرۆکایەتیەیل هەرێم کوردستان ( نێچیروان بارزانی سەرۆک هەرێم کوردستان، مەسرور بارزانی سەرۆک حکومەت هەرێم کوردستان، رێواز فائق خانمە سەرۆک پەرلەمان کوردستان).
نێچیرڤان بارزانی پلانکیش سەرکیە، یا وەو جوورەگ بەشیگ وەپی ئویشێد؛ «ئەندازیار» دروسکردن نوو دەستور کوردستان، وەرجەیە بڕیگ گفتوگۆ وەرد سەرۆک و سەرکردەیل حزبەيل کوردستان کرد، وە پەنای ئومیدیگ وە ئەنجام یەکڕزی، و دویاترین شوین پەنجەیلی لەبان دەستورەگە دانا، وەرجەیە کلی ئەرا پەرلەمان بکەێد تا واژووی بکەن.
ئامانجەیل دەستور
دویای چوار ساڵ لە ریفراندۆم جیابوین کوردستان لە عراق.
دیارە رێکخستن حکومڕانی سیاسی لە کوردستان بویەسە جی سەرقاڵی نێچیروان بارزانی، ک هەمیشە تەقەلا ئەرا زاڵبوین یاسا لە گشت ناوچەیل کوردستان دەێد، و تا گشتی لە هەرێم هەس وە ئارامی بکەێد، وەو جوورەگ لە وتارەگەی لەناو کۆنفرانسەگە نشان دا، و لە خود وەختەگە پەیمان دا دەستوریگ بنووسیەێد ک بوودە جی ئومید گشت کوردستانیەیل.
باسکردن بڕۆژەی سازین دەستورەگە، لەو مەوقە تیەێد ک هەرێم گەشەی فراوانیگ لە ئاستەیل جووراجور وەخوەی دی، ک وەگورەی قسه‌یل بارزانی لە ناخ یەکڕزی هێزە سیاسیەیل و پاڵپشتی گەل کوردستانی هاتگە.
هەمیش لەباسەگەی نشان دا ک پێکهاتەیل فرەیگ لە عراق و هەرێم کوردستان دیریمن،و ئیمە هەر باس پێکهاتەیل وە کەمینە نێکەیمن، چوینکە ڕەنگینی ناوچەگە لەو موزائیکەسە ک هالە ناوی، و رەنگینی کوردستان هالە ئی پێکهاتەیلە و بایەتە دەستور دڵنیایی وەپیان بەێد.
وتیش: دەستور هەرێم کوردستان بایەتە دڵنیایی بەێدە گشت پێکهاتەیل، نەگ ئەرا حزبیگ یا پێکهاتەیگ یا تایفەیگ بوود، بەڵکم ئەرا گشت کوردستانیەیل، ئەراوە بایەتە وەشیوەی گشتی بوود.
مەسرور بارزانی سەرۆک حکومەت هەرێم کوردستان، ئەویش بانگواز ئەرا مافەیل تاک و زۆرینە لە هەرێم مەوقەی سازین دەستور کرد، باوجی ئەوەیش وەگورەی قسەیل بارزانی ئەنجام نێریەێد تا ئەوەنە جمە وەرەو دوو لای جیاجیا هەس.
رایەیلیگ جیاجیا
هەرچەن کۆنفرانس (یەکڕزی و دەستور) میوانی سەرکردەیل حزبەیلیگ سەرەکی و کاریگەر لە هەرێم کوردستان کرد، و رایەیلیان لە باوەتەگە خستە وەرچەو و چە بایەتە وەرجە بڕیاردان دەستورەگە بکریەێد، و هەرچەن سەرکردە وەنۆینەرەیل پەنج حزبەگەی هەرێم لەبان گرنگی یەکڕزی ناونی گشت هێزە سیاسیەیل گردەو بوین تا وەرەو سازین دەستور بچن، باوجی ئەوەیش بەیبەش نەوی لە رایەیلیگ جیاجیا لەباوەت میکانزم ئەو باوەتە.
لەناو ئەو رایەیلە، رای عومەر سەید عەلی هەماهەنگکار گشتی بزووتنەوەی گۆڕان دیار بوی، ک پرسیار کرد، ئایا یەکڕزی لەکو باریمن و ئیمە خاوەن دوو ئیدارەیمن، و دوو هێز پێشمەرگە، و دوو هێز ئاسایش و دوو دارایی دیریمن.. گشت چشتیگ لە کوردستان بەشەو بویەسە بان دوو لایەن.
عەلی باپیر سەرۆک حزب عەداڵەت کوردستانی، بانگواز ئەرا گرنگی ئەنجامدان داد کرد ئیجا وەدەسهاوردن یەکڕزی، و دووپات کرد ک وەیەکڕزی توێنیمن دەستور خاسیگ بسازیمن.
باپیر دەسخوەشی لە دەور نێچیروان بارزانی سەرۆک هەرێم کرد لە چارەکردن ئەو قەیرانەیلە ک کوردستان وەپیان رەد بوی، و وت: ئەرا چەن جاریگ هەرێم کەفتە وەر قەیرانەیلیگ ک سەرۆک بارزانی وە هەڵمەتەیل و سەردانەیل و قسەیل گونجیاگ توێنست چارەسەریان بکەێد، و سەردان دویایینی ئەرا حزبەیلە و هێزە سیاسیەیلە کار فرە خاسیگ بوی.
پاڤڵ تاڵەبانی هاوسەرۆک یەکێتی نیشتمانی کوردستان، باس لە گرنگی ئاشتەوبوین وەگەرد گەلەگە کرد ئیجا یەکڕزی کەفێدە دەس.
هەڵمەتیگ ئەرا کۆتایی هاوردن وە ناکۆکیەیل
رێواز فائق خانمە سەرۆک پەرلەمان کوردستان لەلای خوەییش داوا لە نێچیروان بارزانی سەرۆک هەرێم کرد هەڵمەت بەسانن کۆنگرەیل و کۆڕەیل لە گشت زانکۆەیل وەخوەی بگرێد، تا باس لە باوەت گیچەڵەیل لە ئاست هەرێم و عراق بکریەێد و دەسمیەتی لە چارەکردنیان بەێد. رێواز فائق وتیش؛ نەوین دەستور لە هەرێم کوردستان پەیوەندی وە ناکۆکیە ناوخۆێیەیلە دیرێد، و وتیش؛ بایەتە دەسەیگ تایبەت وە نووسین دەستور دروس بکریەێد.
هێزیگ ئەرا عراق و ناوچەگە
لەلای خوەییش جینین هینیس بلاسخارت نۆێنەر تایبەت ئەمیندار گشتی نەتەوە یەکگرتگەیل لە عراق وت: دانان دەستور کوردستان هووکاریگە ئەرا هێز گشت عراق.
بلاسخارت ک لە کۆنفرانسەگە ئامادە بوی وت: سیستەم فیدڕاڵی خوەی ئەو سیستەمەسە ک ئیسە هالە وەردەسمان و بایەتە گشت پێکهاتەیل لەلی سوودمەن بوون. و باس گەشەی نوویگ لە هەرێم کرد لە نواگردن گشت ئەو گرفتەیلە ک ناوچەگە لەلیان زیان دوینێد، و رەوشەگە هەرێم کوردستان وەهێزیگ خوازێد، نەگ تەنیا لە ئاست عراق، بەڵکم لە ئاست جهان وەگشتی.
