گه‌لی خاوه‌ن هه‌زار شۆڕش
، بۆیه له‌م ڕووه‌وه وتراوه كه كورد خاوه‌نی هه‌زار شۆڕش و هه‌زار ئاهوحه‌سره‌ته.
فاكته‌ره جیاوازه‌كان رێگرن بۆ كورد
بۆمان هه‌یه چه‌ندین هۆی جیاجیا ده‌ستنیشان بكه‌ین كه‌ڕێگربوون له‌به‌رده‌م به‌دیهێنانی ئاوات و خواستی نه‌ته‌وه‌كه‌ماندا، له‌لایه‌كه‌وه جوگرافیای كوردستان كه كه‌وتووه‌ته نێوان چه‌ند ولاتێكی نه‌یاره‌وه هۆكارێكی سه‌ره‌كی بووه و كۆسپ و ته‌گه‌ره‌ی پێكهێناوه له به‌رده‌م جێبه‌جێكردنی ئامانجه‌كانی كورد، له‌لایه‌كی تریشه‌وه به‌رژه‌وه‌ندیی هێزه نێوده‌وڵه‌تییه‌كان ڕۆڵی ناهه‌مواریان له‌م ڕووه‌وه گێڕاوه، خاڵێكی گرنگی تریش هه‌یه كه نابێت فه‌رامۆشی بكه‌ین و له سه‌ری ڕانه‌وه‌ستین، ئه‌م خاڵه‌یش له‌وه‌دا چڕ ده‌بێته‌وه كه زۆرجار له مێژووماندا وه‌ها ڕێكه‌وتووه هه‌ماهه‌نگی و هاوده‌نگیمان له ده‌ستداوه و دوژمنیش ئه‌م شته‌ی قۆستۆته‌وه و له میانی ئه‌م كه‌لێنه‌وه زه‌فه‌ری پێمان بردووه، فره ده‌نگی و ناكۆكی له نێوان بنه‌ماڵه‌ی بابانیه‌كان باشترین نموونه‌یه بۆ ئه‌م دیارده‌یه. یاخود كاتێك فه‌توای ناڕه‌واو واته وات كه‌وته نێوان شۆڕشه‌كه‌ی محه‌مه‌د پاشای ڕه‌واندووزییه‌وه، له ئه‌نجامدا بووه مایه‌ی شكست هێنانی ئه‌و شۆڕشه، له‌م ڕووه‌وه ده‌توانین كۆمه‌ڵێك نموونه بهێنینه‌وه.
دیموكراسیی به‌ره‌لایی نییه
ده‌بێت هه‌موومان ڕێز له پره‌نسیپه دیموكراتییه‌كان و ڕای جیاواز بگرین و پاڵپشتی هه‌موو ده‌نگێكی شارستانیانه بكه‌ین و كۆسپ و ته‌گه‌ره نه‌خه‌ینه ڕێی هیچ ته‌وژم و ڕێچكه‌یه‌ك كه مه‌به‌ستی خۆشگوزه‌رانی و چاكسازی بێت بۆ میلله‌ت، به‌لام دیموكراسیی مانای ئه‌وه نییه، كه له هه‌ر گه‌ڕه‌ك و كۆلانێكدا به بیانووی چاكسازییه‌وه له ژێر دروشمی دیموكراسییدا حزب و ده‌سته‌وگرۆی له‌ڕاده‌به‌ده‌ر پێك بێت، ئه‌گه‌ر فره ده‌نگی زیاد له پێویست هاته ئاراوه، ئه‌مه مانای سه‌ر لێ شێواوی ده‌گه‌یه‌نێت نه‌ك به‌رجه‌سته‌كردنی گیانی دیموكراسیی، گه‌لی كوردستان له‌م چه‌ند ساڵه‌ی دواییه‌دا هێزو توانای له یه‌كڕیزی و هه‌ماهه‌نگیه‌وه هه‌ڵقولابوو. به پێچه‌وانه‌ی ئێمه‌یشه‌وه بینیمان كه فره ده‌نگی و پرش و بلاوی له نێو خه‌ڵكانی دیكه‌دا هۆیه‌كی سه‌ره‌كی پێكده‌هێنا بۆ لێكدابڕانی هێزو توانایان، ئێستایش كه ئێمه‌ی كورد له‌به‌رده‌م زۆر هه‌ڕه‌شه‌ی ده‌ره‌كی و ناوه‌ندیداین، پێویسته له‌سه‌رمان له جاران زیاتر ڕیزه‌كانی خۆمان بپارێزین و به بیانووی چه‌ند دیارده‌یه‌كی دزێوو ناهه‌مواره‌وه له یه‌كتربڕ نه‌بین. گه‌نجان هێزی له‌بن نه‌هاتووی ئاینده‌ی كۆمه‌ڵگه‌ن، به درێژایی مێژوو لاوانی كورد درێخیان نه‌كردووه له تێكۆشاندا، بێگومان ڕێچكه و كاروانی خه‌باتی لاوه‌كانمان له ئێستاو ئاینده‌شدا هه‌میشه به‌رده‌وام ده‌بێت، به‌لام ئه‌وه‌ی كه ئێستا ڕه‌چاو ده‌كرێت و هه‌ندێ جار دێته پێش چاو، به‌داخه‌وه هه‌ندێك جار تاك و ته‌را جۆره كه‌سانێكی بێ ئه‌زموونی ئه‌وتۆ ده‌بینین كه له هیچ شتێك ڕازی نین و ده‌یانه‌وێت به نووكه قه‌ڵه‌مێك هه‌موو خه‌بات و ده‌ستكه‌وته‌كانی كورد هه‌ڵبووه‌شێننه‌وه. ژماره‌ی ئه‌و جۆره كه‌سانه‌یش كه‌من، پێویسته له‌سه‌رمان به شكۆمه‌ندییه‌وه بڕوانینه مێژوومان و به‌چاوی ڕێزه‌وه ته‌ماشای پیاوه هه‌ڵكه‌وتوو سه‌ركرده‌كانمان بكه‌ین، گه‌لێك له پسپۆڕو مێژوونووس و بیرمه‌نده‌كان وه‌های بۆ ده‌چن كه ڕه‌وتی مێژوو به ڕاده‌ی یه‌كه‌م پیاوانی شاره‌زاو لێزان و هه‌ڵكه‌وتوو دروستی ده‌كه‌ن وه‌كو: فه‌یله‌سووف و په‌یامبه‌ره‌كان و زاناكان و سه‌ركرده‌كان و شاعیران و نووسه‌ران و هونه‌رمه‌ندان و ..هتد، له ئاكامیشدا هێز و تواناو تیۆرو بۆچوونی ئه‌و كه‌سایه‌تییانه له‌گه‌ڵ هێزو توانای میلله‌تدا یه‌كانگیر ده‌بن و ڕه‌وتی مێژوو ده‌به‌نه پێشه‌وه.
تێنه‌گه‌یشتن له‌كه‌سایه‌تییه هه‌ڵكه‌وتووه‌كان
زۆرجاریش له مێژوودا وه‌ها ڕێكه‌وتووه، كه میلله‌تان له كه‌سایه‌تییه هه‌ڵكه‌وتووه‌كان تێنه‌گه‌یشتوون و هه‌وڵ و ته‌قه‌لایانیان له‌باربردووه، یاخۆ هێزه ده‌سه‌لاتداره‌كان له‌پێناوی به‌رژه‌وه‌ندیی خۆیاندا ڕێگربوون له‌به‌رده‌م هزری تازه‌دا، زۆرجاریش كه‌سایه‌تییه هه‌ڵكه‌وتووه‌كان له پێناوی بیروبۆچوونی خۆیاندا بوونه‌ته قۆچی قوربانی و گیانی خۆیان له‌ده‌ستداوه. نموونه‌یش له‌م ڕووه‌وه زۆرن وه‌كو: سوكرات و سه‌روه‌ری مه‌سیح و سپارتاكۆس و حه‌للاج و قازی محه‌مه‌د و ..هتد، سه‌ركرده‌و كه‌سایه‌تییه ژیر و بلیمه‌ته‌كان ڕۆڵی گرنگ له ڕه‌وتی مێژوودا ده‌گێڕن، بۆ نموونه گه‌ر ئێستا قاسملو له‌ژیاندا بووایه، بێگومان به‌ڕاده‌یه‌كی زۆر پرسی كوردی له ولاته‌كه‌یدا ده‌برده پێشه‌وه. میلله‌تانی دنیا هه‌موو شانازی به سه‌ركرده‌و پیاوه بلیمه‌ته‌كانی خۆیانه‌وه ده‌كه‌ن و سه‌ره‌ڕای كه‌م و كوڕییه‌كانیان، له هه‌موو شاره‌كانیاندا ئه‌و میلله‌تانه كۆته‌ڵ و په‌یكه‌ر بۆ پیاوه هه‌ڵكه‌وتووه‌كانی خۆیان داده‌مه‌زرێنن، با ئێمه‌ی كوردیش به‌چاوی پڕ له شكۆمه‌ندی و ڕێزه‌وه بڕوانینه مێژووی دوور و نزیك و پیاوه هه‌ڵكه‌وتووه‌كانمان.
وه‌كو ده‌بینم و ده‌بیستم تاك و ته‌را هه‌ندێك خه‌ڵكی كه تازه چاویان كردۆته‌وه و ئه‌زموون و تاقیكردنه‌وه‌یان له‌ژیاندا كه‌مه، به‌داخه‌وه ئه‌و جۆره كه‌سانه له‌ژێر كاریگه‌ریی هه‌ندێ گۆڤارو ڕۆژنامه‌ی به ناوی ئه‌هلییه‌وه ده‌یانه‌وێت هه‌موو مێژوومان له‌به‌رچاو تاریك بكه‌ن و ئێستاو دواڕۆژمان له‌بنا هه‌ڵبته‌كینن، ئێمه‌ی كورد به خوێن قه‌واره‌یه‌كمان دروست كردووه، گه‌رچی كه‌م و كوڕی و گه‌نده‌ڵی له ئارادایه، به‌لام پێویسته ئه‌و هه‌رێمه‌ی كه به خوێن دامانمه‌زراندووه پارێزگاریی لێبكه‌ین و، به بیانووی جۆراوجۆره‌وه له‌قه‌ی لێنه‌ده‌ین و نه‌یڕوخێنین، ڕۆژێك له‌نێو كۆسته‌ری نه‌فه‌ر هه‌ڵگردا بووم و كه‌سێكی نه‌ناس به ته‌نیشتمه‌وه دانیشتبوو، له‌پڕ ده‌نگی لێهه‌ڵبڕی و وتی گوایه كورد هیچی نه‌كردووه‌و هه‌رگیز قوربانیشی نه‌داوه، لێی هاتمه وه‌لام و وتم باش چاوت بكه‌وه ئه‌م ماڵ و گه‌ڕه‌كانه‌ی ئیسكان و ئیمام قاسم كه پێیدا ڕه‌تده‌بین له‌گه‌ڵ تێكڕای گه‌ڕه‌ك و ناوچه‌كانی كه‌ركوكدا، ماڵێك به‌دی ناكرێت كه له پێناوی كورددا قوربانی نه‌دابێت و كه‌سێكی شه‌هید نه‌بووبێت.. به‌لام وه‌ها دیاربوو ئه‌و كه‌سه نه‌ناسه گێره‌شێوێن بوو و مشت و مڕیش له‌گه‌ڵیدا بێ سوود بوو.
هه‌ندێك جار دوژمنانی گه‌له‌كه‌مان هانی هه‌ندێك له ناحه‌زانی ناوخۆیی ده‌ده‌ن كه له قه‌ره‌باڵغی و شوێنه گشتیه‌كاندا ده‌نگی لێهه‌ڵبڕن و دژی خه‌باتی كورد و سه‌ركرده‌كان پڕوپاگه‌نده‌و بانگه‌شه‌ی خراپ بكه‌ن، له كاتێكدا به درێژایی مێژوو داروبه‌ردێكی خاكی كوردستان نه‌ماوه كه به خوێنی ڕۆڵه‌كانی سوور نه‌بوو بێت.
له‌سه‌رده‌می حوكومڕانیی شێخ مه‌حموود دا، چینی ڕۆشنبیران ببوون به دوو به‌شه‌وه. به‌شێكیان سه‌ره‌ڕای هه‌موو كه‌م و كوڕییه‌كان پشتگیرییان له قه‌واره سیاسیه ساواكه‌ی شێخ مه‌حموود ده‌كرد وه‌كو ڕه‌فیق حیلمی و ئه‌حمه‌د خواجه و.. هتد، به‌لام به‌شی دووه‌می ڕۆشنبیران ده‌ورێكی ناهه‌مووار و ڕوه‌وخێنه‌ریان ده‌بینی. ئیشیان هه‌ر ئه‌وه‌بوو، كه ڕه‌خنه‌ی توند و تیژیان له شێخ مه‌حمود ده‌گرت..! با ئێستایش هه‌مان تراژیدیای كۆن دووباره نه‌كه‌ینه‌وه. په‌ندێكی باو هه‌یه، كه ده‌ڵێت: له‌بری ئه‌وه‌ی نه‌فره‌ت له تاریكی بكه‌یت مۆمێك دابگیرسێنه.
