بڕیگ له(میرنشینى)یه‌یل كورد له‌سه‌رده‌م عه‌باسیه‌یل
له‌حوكمكردن داشتگه‌و میره‌یل فره‌یگیش یه‌ك له‌شوون یه‌ك له‌تیان جڵه‌و ده‌سڵات گرتنه‌سه ده‌س، وه‌لى وه‌داخه‌وه جویر ئه‌وه‌ك تاریخ ئاشكراى كردگه، كورد هه‌میشه بى پشت و په‌نا بویه‌و شكه‌ست خواردگه، ك هه‌رچه‌نى ساڵه‌یل دویر ودریژیگیش حوكمدارى كردنه:
1- میرنشینى فه‌زڵه‌ویه( لوڕ گه‌ورا):
جویر ئه‌وه‌ك تاریخ ئشاره‌ت وه‌پى كردگه، ئى میرنشینیه له‌ساڵ 922 زایینى له‌بان ده‌س لوڕ گه‌ورا دامه‌زریا. ئمجا دویاى 170 ساڵ له داگیركارى و كاولكارى عه‌ره‌بى له‌ناوچه‌یل كوردستان(وه‌تایب دویاى ساڵ 652 زایینى وه 170 ساڵ)، دى كورده‌یل لوڕ گه‌ورا تویه‌نستن وه هیز ئازایه‌تى پیاوه‌یلیان سه‌روه‌خوه‌یى ئه‌را خوه‌یان بارنه ده‌س، ئى حكوومه‌تیشه 500 ساڵ دریژه داشت و (37) میر، گشتیان یه‌ك له‌شوون یه‌ك له‌تى جڵه‌و حوكم گرتنه ده‌س.
2- میرنشینى ئخشیدیه:
ئى میرنشینیه له‌ساڵ 993 زایینى له دیمه‌شق دامه‌زریاو ئه‌را ماوه‌ى (40) ساڵ دریژه داشت و حوكم سوریه‌و مسر كرد، وه‌ل ئه‌وه‌یشا چوار میر له‌ى حكوومه‌ته حوكم گرتنه‌سه ده‌س.
3- میرنشینى دیلامیه( الباویه):
ئى میرنشینیه له‌ساڵ 940 زایینى له‌به‌غدا دامه‌زریا له‌بان ده‌س عه‌لى عیماد ئه‌لده‌وله، ك یه‌كیگ بوى له كورده‌یل دیلام. تاریخنویس عوسمانى حه‌قى پاشا له‌كتاوه‌گه‌ى (تاریخ ئبراهیم حه‌قى) ئویشیگ : له‌سه‌رده‌م خه‌لیفه( المستوفی بالله) له‌ساڵ 334- 338 زایینى معز ئه‌لده‌وله كوڕ ئه‌بى شجاع سه‌ركردایه‌تى له‌شكریگ كرد وه‌ره‌و به‌غداو هاورده‌وه‌ى، ئمجا وه‌ئازایى خوه‌ى ڕه‌سیه پله‌ى میر میره‌یل و ئه‌و پله‌یشه نزیكه‌ى سه‌د ساڵ دریژه داشت و زاڵ بویه بان گشت چشتیگ و ئه‌و حوكمیشه تا ماوه‌یگیش له‌وه‌خت حوكمڕانى كه‌سه‌یل تریش دویاى خوه‌ى هه‌ر مه‌ند، وه‌لى خه‌لیفه‌ى عه‌باسى ده‌سڵاته‌گه‌ى ته‌نیا ئه‌را مه‌سه‌له‌یل دینى بوى جویر خوتبه‌داین له مزگفت و ئداره‌ى بوونه‌یل دینى. دى وه‌ى جووره بنه‌ماڵه‌ى باوى له عراق و ئیران حوكم كردن تا هاتن سه‌لجووقیه‌یل تورك و داگیركردن عراق له‌ساڵ 1070 زایینى.
4- میرنشینى حه‌سنه‌وى:
عه‌ره‌به‌یل تا ماوه‌یگ كوردستان داگیر كردن، وه‌لى پیاویگ وه‌ناو (حه‌سنه‌وى كوڕ حسێن)ك یه‌كیگ بوى له ناوداره‌یل شاره‌زوور، له‌ساڵ 981 زایینى، په‌رچه‌م ئازادى و سه‌روه‌خوه‌یى به‌رزه‌و كرد، ئمجا خه‌لیفه‌ى ئسلامى له‌شكریگ كلكرد ئه‌را ئه‌وه‌ك سه‌ركوت حه‌سنه‌وى بكا، وه‌لى حه‌سنه‌ویه‌یل وه ئازایى خوه‌یان تویه‌نستن له‌شكره‌گه بتارنن و دویریانه‌و بخه‌ن. ئمجا وه‌ى سه‌ركه‌فتنیشه حه‌سنه‌ویه‌یل ده‌سكردنه دامه‌زرانن میرنشینى حه‌سنه‌وى له‌ناوچه‌یل شاره‌زوور و 141 ساڵ دریژه داشت تا هاتن ته‌ته‌ر، ك ئه‌وه بوى ته‌ته‌ره‌یل شكه‌ست وه‌و میرنشینیه هاوردن، بیگومان ئه‌و میرنشینیه (11) میر یه‌ك له‌شوون یه‌ك له‌تى حوكم گرته ده‌س.
5- میرنشینى مه‌روانى:
ئى میرنشینیه مه‌روان كوڕ ئه‌حمه‌د كوڕ مه‌روان ك ناوبانگى(نه‌سر ئه‌لده‌وله) بوى دامه‌زرانه‌ى له ناوچه‌ى (ئامه‌د) له‌ساڵ 1009 زایینى و ئه‌ڕا ماوه‌ى (52)ساڵ جڵه‌و ده‌سڵات وه ده‌سیه‌وه بوى و سه‌روه‌خوه‌یى ته‌واویگ داشت، ئمجا مه‌روان له‌عومر نزیكه‌ى 80 ساڵى مرد، وه‌لى میرنشینیه‌گه (91) ساڵ دریژه داشت و (5) میر یه‌ك له‌شوون یه‌ك حوكمى كردن، وه‌لى ئه‌و میرنشینیه له‌بان ده‌س سه‌لجووقیه‌یل تورك كووتایى وه‌پى هات.
6- میرنشینى ئه‌یووبى:
دامه‌زرنه‌ر ئى میرنشینیه سه‌ڵاحه‌دین ئه‌یووبى بوى، ك له‌ساڵ 1177 زایینى سه‌لیبیه‌یل شكان و زاڵ بویه بان كوردستان و ئه‌رمینیاو سوریاو مسر و یه‌مه‌ن، بیگومان ئى میرنشینیه(305) ساڵ دریژه داشت.
وه‌رجه ده‌ركه‌فتن حكوومه‌ت سه‌ڵاحه‌دین هیز سه‌ڵاحه‌دین كورد وه 150 ساڵ، مه‌سیحیه‌یل ئۆرپى گشت فلستین داگیر كردوین و حكوومه‌تیگ مه‌سیحى ته‌واو دامه‌زرانوین له‌ناوڕاس دڵ جه‌هان ئسلامى، ئمجا وه‌ختى سه‌ڵاحه‌دین كورد ده‌سڵات گرته ده‌س سه‌ركردایه‌تى له‌شكریگ كرد ك دژ هه‌فت مه‌لك ئۆرپى وسیاو ڕفانه‌یان. وه‌و جووره سه‌ڵاحه‌دین ئه‌یووبى ئه‌و میرنشینى وه‌رفراوانه دامه‌زران و ناوبانگى فره‌یگ ده‌ركرد له‌جه‌هان.
