ئشق و ناو (عه‌لى) له‌وژدان كورده‌یل فه‌یلى
وه‌رفراوان و پڕ له زانست ئه‌و ئیمام گه‌ورا. شبلى شمیل ئویشیگ: ئیمام عه‌لى كوڕ ئه‌بو تالب گه‌وراى گه‌ورایه‌یله ، ته‌نیا نوسخه‌یگه‌و له‌رووژهه‌ڵات و خورئاوا نیه جویر خوه‌ى ، نه له‌كویه‌ن و نه‌یش ئیسه. وه‌لى میخائیل نعێمه ئویشیگ: خاوه‌ن گه‌ورایى هویر و روح و قه‌سكردنه له‌گشت شوون و زه‌مانیگ. جۆرج جرداقیش لوومه‌ى دونیا ئه‌كاو ئویشیگ: ئه‌ى دونیا چه‌وه‌پید تیه‌یگ ئه‌گه‌ر گشت هیزد جه‌مه‌و كردید و له‌گشت زه‌مانیگ دایده‌ى عه‌لى وه‌ئه‌قڵ و دڵ و زوان و زولفه‌قاره‌گه‌ى.
فكرمه‌ن ئه‌ڵمانى (جرهارد كونسلمان)یش وه‌هه‌ق ئیمام عه‌لى ئویشیگ: عه‌لى تویه‌نست له‌ى وڵاته‌یله بنه‌ماى حكمه‌ت بچه‌سپنیگ و بنه‌مایه‌یل نموونه‌یى خوه‌ى جویر دادوه‌ریگ پڕ له عه‌داڵه‌ت باریگه دى و كه‌س نیه‌تویه‌نیگ ده‌رهه‌قى بویشیگ ناهه‌قى كردگه. بیگومان مه‌ردمان فره‌یگ كه‌فتنه‌سه ناو خوه‌شه‌ویسى ئیمام عه‌لى و هه‌ر زاناو فكرمه‌ن و ئه‌دیب و فه‌یله‌سووفیگ جه‌هانى و ئسلامییش بگر له دروسكریاگه‌یل یا مه‌خلووقات ، هه‌ر بایه‌سه چشتیگ زانستویگ له‌باوه‌ت ئى خاوه‌ن كه‌سایه‌تى ئنسانى بى وینه‌و بیجگه ئه‌وه‌یش لافاویگ له‌نازناو نریاسه قه‌یه‌وه.
كورده‌یل فه‌یلییش جویر كه‌سه‌یل تر له‌ئاشقه‌یل عه‌لى ، ره‌سمه‌یل فره‌یگ له‌ئشقى دیرن و چشتیل فره‌یگ له ئه‌زره‌تیه‌وه دیرن جویر ناوناین وه‌ناو عه‌لى و نازناوه‌یلى و سفه‌ته‌یلى ، ك گشت ئشقیگ دانه‌سه عه‌لى و هویچ ناویگ له ئیمامه‌یل ركابه‌رى ناوه‌گه‌ى نه‌كا ته‌نیا ناو (محه‌مه‌د) نه‌وگ ، هه‌ر له‌وه‌ر ئه‌وه‌یش دوینید ناوه‌یل حه‌یده‌ر و كه‌ڕاڕ و ئه‌میر و خه‌لیفه‌و ئیمام و وه‌لى و وه‌زیر و ساحب و وه‌سى و مه‌ولاو ناوه‌یل تر له‌ناوه‌یل عه‌لى تیه‌رنه كار ئه‌را ناوناین مناڵه‌یلیان.
ئمجا ئه‌ڵڵاجه‌وى ها له‌ورا ك ئه‌و ناوه‌یله ئشاره‌ت ئه‌را ناو عه‌لى كه‌ن وه زوان كوردى و شیوه‌زوان فه‌یلى وه شیوه‌ى ئاسانیگ تیه‌نه بان زوانیان جویر : محه‌مه‌د عه‌لى ، ئه‌میر عه‌لى ، شاد عه‌لى ، لفتالى ، عه‌لى په‌روه‌ر ، عه‌لى دووس ، عه‌لى نجات ، عه‌لى شیر ، عه‌لى ئه‌كبه‌ر ، عه‌لى ئه‌سغه‌ر ، شیرالى ، عه‌لى باوه ، عه‌لى عه‌سكه‌ر ، قه‌مرالى ، على مراێ ، نیازه‌لى ، پیرالى ، شوكرالى ، حه‌یده‌ر عه‌لى ، عه‌لى داێ ، عه‌لى شا ، على هوو ، موبه‌لى ، شمشیره‌لى ، نه‌غدالى ، خاسه‌لى ، چراخه‌لى ، عه‌لى مه‌ردان ، شاوه‌لى ، زه‌ینه‌لى ، سراجه‌لى ، ئه‌ڤده‌لى ، میرو‌ه‌لى ، تورابه‌لى ، كتاوه‌لى ، عه‌لى به‌گ ، عه‌لى زاێ ، عه‌لى خان ، كه‌وسوار ، خه‌یره‌لى ، ئیمامه‌لى و ناوه‌یل فره‌یگ تر له‌ئشق عه‌لى ك ئشاره‌تن ئه‌را ناو ئه‌و ئیمام خوه‌شه‌ویسه. ئمجا شایه‌ت كه‌سیگ پرسیار بكاو بویشێ: ئایا گشت ئى هه‌مگه چه‌سپاننه چه‌ى وه‌قه‌ى ناوه‌و ، وه‌لى ئیمه ئویشیم هویچ ئه‌ڵلاجه‌وى نیه ئه‌را كه‌سیگ ك نیشانه‌ى دادپه‌روه‌رى یا عه‌داڵه‌ت و ئنسانیه‌ت بوى و دفاعكه‌ر یه‌كم فه‌قیره‌یل و یه‌تیمه‌یل بوى له‌جه‌هان و خاوه‌ن دڵسووزترین ده‌س بوى وه‌ختى سایاگه‌ى بان سه‌ر یه‌تیمه‌یلا، ئه‌وه‌كیش تاریخ كورده‌یل فه‌یلى بخوه‌نیگ مه‌عناى عه‌داڵه‌ت كه‌سه‌یلیگ زانیگ ك مه‌ینه‌تى فره‌یگ وه‌چه‌و دینه‌و گشت ئه‌و مه‌ینه‌تییشه رژیم دكتاتۆریه‌ت و شۆڤێنیه‌ت هاورده‌ى بانیان وه‌سه‌به‌ب ئشقیان ئه‌را ئازادى و لایه‌نگرییان ئه‌را بنه‌ماى عه‌داڵه‌ت و ئنسانیه‌ت ك په‌روه‌ده‌كار و باوگه شه‌رعیه‌گه‌ى ئیمام (عه‌لى)ه‌و هه‌ر له‌وه‌ر ئه‌وه‌یش ئه‌وان تواسن له‌بان ڕى ئیمام عه‌لى بچنه ڕییه‌وه له‌ژیانیان.
