سه‌ره‌تاێ سه‌رهه‌ڵداین كومه‌ڵه‌یل و جمشته‌یل ڕوشنهوێرى كوردی له سوریه 7
له ساڵ 1957 رابته‌ێ خوه‌ندكاره‌یل كورد له زانكوى دمه‌شق دروس كریا ، یه‌كم دیدار ئه‌و رابته له مال ره‌حمه‌تى مقداد به‌گ جه‌میل پاشا ئه‌نجام گرد ، ئه‌ندامه‌یل ئى ڕابته كورده‌یل سوریه و عراق بوێن له‌وانه‌یش (عه‌لى فه‌تاح دزه‌یی –سه‌روك ، عزدین مسته‌فا ره‌سول سكرتێر ، حه‌مید حاجی ده‌رویش ، قاسم مقداد جه‌میل پاشا ، عومه‌ر موحیه‌دین شه‌ریف ، موئه‌یه‌د عه‌بدولغه‌فار نه‌قشبه‌ندی ، سوبحى ڕه‌شو ، ئسماعیل عه‌بدولحه‌نان ، خه‌لیل محه‌مه‌د عه‌بدولعه‌زیز ، ته‌لعه‌ت نادر).
دویاخر دانیشتنێگ له گه‌ڕه‌ك بازار ساروجه ساز كریا ك 18 خوه‌ندكار له‌تێ به‌شدارى كردن له‌وانه‌یش : جه‌مشید جه‌لاده‌ت به‌درخان و داوود حرسان. ئه‌و خوه‌ندكاره‌یله له یه‌كێگ له گازینوه‌یل ناوچه‌ێ (ڕه‌بوه) وه‌بونه‌ێ عه‌ید نه‌وروز ئاهه‌نگێگ ساز كردن له شێوه‌ى میوانی نان خواردنێگ.
له ساڵ 1957 پارت دیموكرات كوردستان سوریه دروس كریا ك حزبێگ ئازادی خواز بوێ و ئامانجێ ئازادى و یه‌كخستن خاك كوردستان بوێ.
دامه‌زرێنه‌ره‌یل ئه‌و حزبه ئه‌یانه بوێن : عوسمان سه‌بری بونیان گوزار و داهێنه‌ر فكره‌گه، شیخ محه‌مه‌د عیسى ، حه‌مید ده‌رویش ، حه‌مزه نویران ،ره‌شید حه‌مو ، محه‌مه‌د عه‌لى خوجه و خه‌لیل و شه‌وكه‌ت حه‌نان.
یه‌كمین دانیشتن ئه‌و حزبه له 14/6/1957 بوێ . له تاوسان ساڵ 1958 هه‌ركام له دوكتور نوره‌دین زازا و شاعر جگه‌رخوێن بوێنه ئه‌ندام له‌و حزبه ، هه‌ڵبه‌ته نزیكه‌ێ ساڵێگ له شوون دامه‌زراندنی.
دویاخر ناو حزبه‌گه ئاڵشت كریا ئه‌ڕا (پارت دیموكرات كورد له سوریه) و ئامانج حزبه‌گه‌یش له ئازادی و یه‌كخستن خاك كوردستان ئه‌ڕا مافه‌یل ڕوشنهویرى و كومه‌ڵاێه‌تى و سیاسی ئاڵشت كریا ، ئه‌ویش له شوون ئه‌وه‌گ له ساڵ 1960 هه‌ڵمه‌ت ده‌سوه‌سه‌ر كردن ئه‌ندامه‌یل حزب ده‌س كرده‌پێ ، سه‌ركرده‌یل ئه‌و حزبه بڕیار دان ك باێه‌د بارودوخ ملله‌ت كورد به‌شه‌و كریاگ له ناونی چوار وڵات و هه‌میش بارودوخ هه‌رێمى و ناوده‌وڵه‌تى و ئامانجه‌یل قوناغی پارتی له‌وه‌ر چه‌و بگیریه‌ێ
چه‌ن هوكارێگ باوه‌تى و ناوخوه‌یی ، ملله‌ت كورد له سوریه ئاماده كرد تا له كارێگ نه‌ته‌وه‌یی ده‌سه‌جه‌می به‌شداری بكه‌ن ك وه‌ره‌و ئامانجه نه‌ته‌وه‌یی و نیشتمانیه‌گان بوه‌ێگه‌یان و چینه‌یل مه‌ردمی ونیشتمانى كوردى له ده‌وری گرده‌و بوێن تا كاریگه‌ری بنه‌ێگه بان ژیان مه‌ردم.
دروس كردن ئه‌و پارته گوڕانكاری گه‌وراێگ له كاروان سیاسی و چاره‌نویس نیشتمانی وه‌دی هاورد ، جه‌ماوه‌ر ده‌س كردنه هه‌ست كردن وه ناسنامه‌ى نه‌ته‌وه‌یی خوه‌یان و ڕه‌وا بوێن مافه‌یل و دیموكراسی.
دروس كردن پارتی له سوریه ده‌سكه‌فتن گرنگ و مێژوویی بوێ ئه‌ڕا خه‌بات كاره‌یل ونیشتمان. ئێ ڕێكخراوه كه‌م كه‌م چیه‌ناو ژیان مه‌ردمه‌وه و هه‌ست نه‌ته‌واێه‌تى ڕه‌واجدا و سه‌رجه‌م چینه‌یل جه‌ماوه‌ر له ده‌ور ئێ حزبه گرده‌و بوێن ، وه‌لێ وه‌داخه‌وه له بوار ڕوشنهوێرى و ئه‌ده‌بی وته‌نانه‌ت میدیایی ( ڕوژنامه ، گوڤار وكتاو) كارێگ قابل باس كردن نه‌كرد ، ته‌نیا به‌عزێ ڕوشنهوێره‌یل نه‌وگ ك وه شێوه‌ێ شه‌خسی چه‌ن نامیلكه ده‌ركردن جور ( ئه‌لفبا وه زوان كوردی و چه‌ن دیوانێگ شعری وچه‌ن پارچه هه‌ڵوه‌سێگ ك كریانه گورانی) ئه‌ویش له شعره‌یل جگرخوێن و ئوسمان سه‌بری و سه‌یداى تیریز و ئه‌حمه‌د نامی و یوسف برازی (بی به‌هار) و هتد...
له كوتایی ئومیدواریم ك یه بنه‌واێ سه‌ره‌كى لێكوڵینه‌وه له باوه‌ت كومه‌ڵه‌یل و حزبه‌یل و جمشته‌یل ڕوشنهوێرى كورد له سوریه بووگ و كاره‌یلتر له‌ێ باوه‌ته ئه‌نجام بدریه‌ی.َ
باسه‌گه‌مان وه‌ێ قسه‌ی شازاده ڕه‌وشه‌ن به‌درخان كوتایی وه‌پى تیه‌ریم ، ڕوڵه ، یه‌كیه‌تى كورد ئه‌ڕام ریِكبخه تا كوردستانێگ ئازاد و سه‌روه‌خوه‌ێ به‌مه پید.
