ئنگليز و هه‌وڵ لاوردن شێخ مه‌حمود

ئنگليز و هه‌وڵ لاوردن شێخ مه‌حمود
2017-01-22T17:18:00+00:00

 شه‌فه‌ق نيوز/ له‌ ساڵ 1920 ك بریتانیا زاڵ بویه‌ بان میزۆپۆتامیا ، باوه‌ڕى ئه‌وه‌ بوى له‌ده‌سداین میزۆپۆتامیا بووده‌ هووكار له‌ده‌سداین ئیرانیش، هه‌ر له‌وه‌ر ئه‌وه‌يش‌ كه‌فته‌ هویره‌وكردن له‌ باوه‌ت ئیران و میزۆپۆتامیا، له‌و وه‌ختیشه‌ میر فه‌یسه‌ڵ ك فره‌نسیه‌یل له‌ ساڵ 1920 له‌ دیمه‌شق دراودوێنه‌ى، وه‌ل 25 ژن و 175 پاسه‌وان له‌ هیزه‌یل حجاز له‌ بياوانه‌يل ئوردن سه‌رگه‌ردان و ئاواره‌ بوى.

 

دویاى كۆنفرانس دویه‌م قاهیره‌ 12- 24 مارس 1921، بریتانیا ئه‌و میر فه‌یسه‌ڵه‌ كرده‌ پاشاى به‌شیگ له‌ میزۆپۆتامیا(عیراق ئیسه‌)و كوردستانیش گرته‌و. هه‌ر له‌و ساڵيشه‌ ئنگلیزه‌یل پرسیار له‌ كۆمه‌ڵه‌یل كوردى كردن ك ئايا چ جووره‌ حكومه‌تیگ ئه‌خوازن؟ وه‌لى ئه‌و پرسیاره‌ وه‌و جووره‌ دروس كریاوید ئه‌گه‌ر بتوان و نه‌توان هه‌ر بایه‌سه‌ له‌ ژیر ده‌سڵات عیراق بمینن، ك هه‌رچه‌نى هه‌وڵ دان پرس و راى كورده‌یل بزانن، وه‌لى مه‌رج سه‌ختیگ دانان و كورده‌یلیش دژ ئه‌وه‌ بوین له‌ ژیر ده‌سڵات عه‌ره‌ب بمیننه‌و.

 

ئه‌وه‌ بوى مه‌لك فه‌یسه‌ڵ وه‌بى نوێنه‌ر كه‌ركووك و سلێمانى شایه‌تى خوه‌ى ئاشكرا كرد. هه‌ر له‌و رووژگاریشه‌ توركه‌يليش له‌ولاوه‌ هه‌وڵ داگیركردن كوردستان دیان و، له‌ لایگ  تریشه‌و‌ فه‌یسه‌ڵ تواستیاد هه‌ر له‌ ژیر ده‌سڵات خوه‌ى بمینیده‌و.

 

ئنگلیز له‌وه‌ر خاتر سه‌روه‌ت و سامان كوردستان و روى وه‌ڕوى بوینه‌وه‌ى په‌لامار توركه‌یل هوير له‌ كه‌سیگ  كردن سه‌ركردایه‌تى كوردستان بيه‌نه‌ ده‌سيه‌و، دیاره‌ شێخ مه‌حمود ئه‌را ئه‌و كاره‌ شایسته‌ بوى و مه‌ردم سلێمانییش تواستنه‌ى، ك شێخ له‌و وه‌خته‌ ته‌مه‌نى 44 ساڵ بوى و كه‌سایه‌تى خاسیگ  داشت.

 

شێخ ك له‌ ساڵ 1921 له‌ لایه‌ن ئنگلیزه‌یله‌و‌ ده‌ركریاوێد، له‌ ساڵ 1922 هاتویده‌و ئه‌را سلێمانى و چه‌ن رووژیگيش  دویاى هاتنه‌وه‌ى ئه‌را سلێمانى له‌ 10ى ئوكتۆبه‌ر ساڵ 1922 زایینى كابینه‌ى كوردستان پیكهاورد و (8) وه‌زیر له‌و كابینه‌ به‌شدارى كردن ك پيكهاتن له‌: شێخ قادر سه‌رۆك وه‌زیر ، شێخ مه‌حمود وه‌زیر وه‌رگرى، كه‌ریم ئه‌لكه‌ى مه‌سیحى وه‌زیر دارایى، شێخ مه‌حمود غالب وه‌زیر ناوخوه‌یى، حه‌مه‌د ئاغا وه‌زیر كۆمه‌ڵایه‌تى، شێخ عه‌لى كلدارى وه‌زیر داد، سه‌ید ئه‌حمه‌د سه‌رۆك پۆلیس و حاجى مسته‌فا پاشا وه‌زیر په‌روه‌رده‌.

 

له‌ سه‌رده‌م شێخ مه‌حمود بڕێگ رووژنامه‌و گووڤار كوردى ده‌ركريان جوور: گۆڤار (بانگى كوردستان) و (رۆژى كوردستان). ئمجا له‌ مانگ شووبات ساڵ 1923 گرفت له‌ كوردستان روى له‌ زیایبوین كرد، باوه‌ڕ ئنگلیز ئه‌وه‌ بوى ك گوايا شێخ مه‌حمود خوازياره‌  وه‌ هاوكارى رابه‌ره‌یل شیعه‌ شووڕش وه‌رفراوانیگ به‌رپا بكا له‌ دژ ئنگلیز و خوازياره‌  وه‌ل توركه‌یليش په‌لامار كه‌ركووك بیه‌ید  و شار كه‌ركووك بگرێد.

 

ئنگلیزه‌یل هاتنه‌ بان ئه‌و باوه‌ڕه‌ وه‌ هه‌ر شیوه‌یگ بوود شێخ مه‌حمود له‌ناو بووه‌ن ، ئمجا ئه‌را له‌ناوبردن ده‌سڵات شێخ مه‌حمود له‌ 21 شووبات ساڵ 1923 زایینى وشدارى دانه‌ شێخ وه‌ل گشت ئه‌ندامه‌یل ده‌وڵه‌ته‌گه‌ى بچووده‌ به‌غدا، ك ئه‌گه‌ر ئه‌و كاره‌ نه‌كا وه‌ زوور لاوه‌نه‌ى، ئه‌و داواكاریه‌ وه‌ ته‌یاره‌ بڵاو كردنه‌ بان شار سلێمانى، له‌ كاغه‌زه‌گه‌یش نویسیاوێد ئه‌گه‌ر گووش نه‌یه‌یده‌ فه‌رمان ئه‌وان، شار سلێمانييش ويران ئه‌كه‌ن.

شه‌ريف محێدين

 

Shafaq Live
Shafaq Live