ئه‌ڕاچه ده‌وڵه‌ته‌یل داگیركه‌ر له‌هه‌ق كورد لادان؟
ئه‌ڕامان كه‌فیگه ده‌یشت له‌باوه‌ت كیشه‌ى كورد له‌وڵات ڕه‌سه‌ن خوه‌ى (كوردستان)، دویاى ئه‌وه‌یش هویچ وه‌خت و ڕووژگاریگ داگیركردن خاك ملله‌ت كورد وه خواست خوه‌ى نه‌ویه‌و زوڵم و زوور ده‌وڵه‌ته‌یل گه‌وراهیز وه‌ربه‌س بویه له‌وه‌رده‌م سه‌روه‌خوه‌یى و سه‌قامگیرى ئى ملله‌ته، چوینكه نه‌ویه‌و نه‌كریاس هویچ ملله‌تیگ له‌بان ئى گووشه‌ى زه‌ویه ڕازى بوود وه‌بردن و زه‌فتكردن خاك و نیشتمانى، ك وه‌گشت شیوه‌یگه‌و هه‌وڵ و ته‌قلاى ئه‌وه دانه خاكه‌گه‌مان له‌ده‌س بیه‌یم و بووگه موڵك ئه‌وان، بیگومان به‌رژه‌وه‌ندى وڵاته‌یل گه‌وراى خاوه‌ن هیزیش ڕى وه ئمپراتۆریه‌ت داگه وڵاتمان به‌شبه‌شه‌و بكریه‌یگ له‌ناونى چوار ده‌وڵه‌ت دوشمن سه‌رسه‌خت و هه‌میشه كورد وه‌ك بیگانه بویه له‌وڵات باوگ و باپیره‌یلى.
جویر ئه‌وه‌ك ئاشكراس ئه‌و نامه‌و رینمایكردنه‌یله له‌ناونى ده‌وڵه‌ت داگیركه‌ر و هیز به‌رژه‌وه‌ندیخواز ئه‌را زه‌فتكردن هه‌قه‌یل ملله‌ت كورد مه‌رام غه‌دركردن له ملله‌تمان له‌تى نه‌شاریاسه‌وه، چوینكه هه‌ر ڕویداو جموجویلیگ چیه‌سه ناو لاپه‌ڕه‌یل تاریخه‌وه‌و له هه‌مان وه‌خت ئه‌و لاپه‌ڕه‌یلیشه وه‌و جووره ك ڕویداگه‌یل له‌تووى توومار كریانه هه‌ر وه‌و جووره وه‌بى ده‌سكاریكردن مه‌نده‌سه‌وه‌و هویر له‌وه نه‌كریاگه ڕووژى بایگ بكه‌فنه ده‌یشت و هه‌ق وناهه‌ق له‌یه‌كه‌و بدریه‌یگ .
كوردستان تا سه‌رده‌م خلافه‌ت یه‌كه‌میش عه‌ره‌ب له‌تى نه‌ویه مه‌گه‌ر شماره‌ى كه‌میگ له‌ده‌وره‌وه‌ر موسڵ، وه‌ل ئه‌وه‌یشا كورد له‌وڕووژگاره‌یله نه‌چیه‌سه ژیر بار حوكم زوڵم و سته‌مكارانه‌ى عه‌ره‌بیه‌وه، ئمجا ئه‌گه‌ر بایمنه پاى راسى و كه‌میگ هویره‌و بكه‌یم له‌تاریخ به‌دبه‌ختى و ماڵویرانى كورد، ئه‌وه بوى كیشه‌ى كورد له جه‌نگ چاڵدیرانه‌وه ده‌س وه‌پیكرد، وه‌لى مه‌سه‌له‌ى پلان و ریككه‌فتن له‌بان داگیركردنى ئه‌وه‌بوى له‌مانگ ئه‌یلوول ساڵ 1916 له‌ناونى ده‌وڵه‌ته‌یل ئنگلیز و فره‌نساو ڕووسیا قه‌رار گرت.
كورد له جه‌نگ جه‌هانى یه‌كم به‌شدار بویه، یه‌یش راسیه‌و حاشا له‌لى نیه‌كریه‌ى، هه‌ر له‌وه‌ر ئه‌وه‌یش زه‌ره‌د فره‌یگ له‌ڕوى ماڵى و گیانیه‌وه له‌لى كه‌فتگه،وه قسه‌ى ئه‌مین زه‌كى به‌گ تاریخنویسیش نزیكه‌ى نیم ملیۆن كورد له‌و ناونیه فه‌وتیاگه، ئمجا له‌و وه‌خته‌یله ده‌وڵه‌ت عوسمانى ڕوى له كزى كردگه‌و له باشوور كوردستان جڵه‌و ده‌سڵات له‌ده‌س شێخ مه‌حموود نه‌مر بویه‌و له‌باكوور كوردستانیش شێخ عه‌بدولقادر شه‌مزینى و له‌ڕووژهه‌ڵاتیش سمایل خان شكاك، ئمجا راسه ئى سه‌ركرده‌و كه‌سایه‌تیه‌یله له‌وه‌ر خاتر كیشه‌ى ملله‌ت كورد هه‌وڵ وته‌قلاى خاسیگ دانه، وه‌لى جویر خواستیگ هاوكارى خاس سیاسیانه‌یگ نه‌یاشتنه له‌ناونى خوه‌یان، ئه‌را نموونه: وه‌ختى قه‌ده‌مخه‌یر سه‌ركرده‌و شیره‌ژن كورد ئه‌را وه‌رگریكردن یا دیفاع له‌خاك كوردستان له‌به‌ش خوارگ ڕووژهه‌ڵات كوردستان داوا له شێخ مه‌حموود كرد بایگه ته‌نیگیه‌وه‌و گشت هیزه‌یلیان له‌وه‌ر خاتر به‌رژه‌وه‌ندى گشتى بكه‌نه یه‌كیگ ئه‌را روى وه‌ڕوى بوینه‌وه‌ى داگیركه‌ر، وه‌لى ئه‌وه بوى شێخ نه‌چیه ته‌نگ مه‌تڵه‌وه‌گه‌ى قه‌ده‌مخه‌یره‌وه، هه‌ر له‌وه‌ر ئه‌وه‌یش ئویشیم: ئه‌گه‌ر سه‌ركرده‌یل كورد له‌و سه‌رده‌مه‌یله هاوكارى یه‌كترى بكردان، شایه‌ت سه‌روه‌خوه‌یى خوه‌یان وه ئاسان باوردانه ده‌س و له‌هه‌مان وه‌خت خاك كوردستان نه‌كه‌فتاگه قه‌پ داگیركه‌ر ئه‌را وه‌خته‌یل دویر ودریژیگ ك تائیسه‌یش نه‌وه‌یل فره‌یگ له‌شوون ئه‌وان وه‌گشت هه‌وڵ وته‌قلاو خه‌باتیگه‌وه له‌ساى سه‌روه‌خوه‌یى هیمان هه‌ر خه‌و دوینن، ك هه‌رچه‌نى به‌شیگ له‌كوردستان ئیسه ئازاده‌و حكوومه‌ت و په‌رله‌مان خوه‌ى دیریگ ، وه‌لى هیمان هه‌ر هه‌قه‌یل فره‌یگمان ناته‌سه‌وه‌و سه‌بر فره‌یگ توایگ . له‌یرا باس له‌وه كه‌یم ك ئایا له‌وه‌رچه نه‌تواسن هه‌ق بیه‌نه كورد؟
یه‌كمجار بایه‌سه ئه‌وه بزانیم ك كورد له‌وه‌خت خزمه‌تكردن وه‌بیگانه‌و به‌شداریكردنیان له جه‌نگه‌یلیان ئه‌ڕایان ده‌ركه‌فتگه ك كورد ئه‌گه‌ر بایگ و بووگه خاوه‌ن ده‌وڵه‌ت سه‌روه‌خوه‌ى و چه‌ك وتفاق بنه‌یگه یه‌كه‌وه، ئه‌وه مه‌حاڵه زه‌فه‌ر له‌لى باریه‌یگ و ده‌سڵاتى كزه‌و بكریه‌یگ ، ك یه‌یش مه‌ترسى گه‌ورایگ بوى ئه‌را داگیركه‌ر، دویاى ئه‌وه‌یش وه گووره‌ى به‌ڵگه‌ى بیگانه چشته‌یل فره‌یگ ئاشكرا كریاگه‌و له‌وانه‌یش له كتاو( كورد له‌به‌ڵگه‌نامه‌یل بریتانى)هووكار هه‌ق نه‌داین وه‌كورد ئاشكرا باس كریاگه‌و مه‌ترسى له‌خه‌بات كورد كریاگه وه‌تایبه‌ت له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌ته‌یل داگیركه‌ر، چوینكه زانستنه كورد یه‌كمجار لایه‌ن زوڵم و زووردارى نیه‌گریگه‌وه‌ر و دویاى ئه‌وه‌یش هه‌میشه ئاشتیخوازه‌و مه‌یل تازه‌گه‌رى و پیشكه‌فتن دیریگ و سه‌قامگیرى توان له‌ناوچه‌یلیان له‌بان هساو ئازادى و دیموكراسى، یه‌یش هویچ وه‌ختیگ ده‌س نه‌یاگه ئه‌را زاڵمه‌یل و سته‌مكاره‌یل، وه‌ل ئه‌وه‌یشا ده‌وڵه‌ته‌یل گه‌وراهیزیش هویر له‌وه كردنه یه‌ك به‌ره یا جه‌بهه ئه‌ڕایان واز بووگ خاستره له چه‌ن به‌ره‌یگ ، ك هه‌رچه‌نى ئه‌وسا وه‌ناو سیاسه‌ت علمانیه‌وه كار كریاگه وه‌لى دیاره ده‌وریشانه گفتوگوو كریاگه‌و ریڕه‌و راس دبلۆماسیه‌ت نه‌گرتنه‌و حوكم عه‌شایرى زاڵ بویه له‌بان حوكم مه‌ده‌نیه‌ت.
ده‌وڵه‌ته‌یل داگیركه‌ر له‌وه‌خت به‌شبه‌شه‌وكردن خاك كورد مه‌سه‌له‌ى ئنسانیه‌ت خستنه كنارو پشتگیرى وڵاته‌یل گه‌وراهیز هه‌ڵوژانن ئه‌را چه‌وساننه‌وه‌ى ملله‌ت كوردو داگیركردن خاكه‌گه‌ى و هه‌رچى له‌باوه‌ت هه‌قه‌یل ملله‌ت كورد و به‌شداریكردنى له حكوومه‌ت قسه‌و بڕیار له‌بانى دریا له كۆنگره‌ى وڵاته‌یل جویر سیڤه‌ر و لۆزانیش ته‌نیا هه‌ر قسه‌ى بى كردوه بوى. چوینكه زانستیان ئه‌گه‌ر كورد مه‌شق ئازادى بكاو ڕى دیموكراسى بگریگه‌وه‌ر، ئه‌وه بیگومان زه‌ره‌د ڕه‌سنیگه به‌رژه‌وه‌ندى ئه‌وان له ناوچه‌گه‌و ڕه‌نج زوڵم و سته‌میان وه‌تاڵان چووگ و ملله‌ت له‌لیان قه‌بوول ناكا جویر ئه‌وه‌ك ئیسه ڕویده‌یگ و نیه‌توان ئه‌زموون دیموكراسى ڕوى له‌وڵاته‌یلیان بكا.
ن: جه‌ماڵ ئه‌ركه‌وازی
