فهيليهيل و بيدهنگی كوشنده
ئهرا ماوهی فيشتر له ده ساڵه هيمان ئی كيشه چارهسهر نهويهو مێژوويگيش ئهرا چارهسهری دانهنرياگهو هويچ زهمانهتيگيش نيه ئهرا هاتنهوهی بار عراق ئهرا بان بار سهقامگيری وه شيوهيگ ك دهزگايهيل دهوڵهت مهشق ئهركهيل خوهی بكا وهبی مههانهو دهسپيچگ.
باريگ تر ههس لهناو ماڵ كوردهيل فهيلی وهتايبهت وهل سهرهتای ساڵ ٢٠١٤ و ئاشكرابوين كيشمهكيش له مهيدان سياسی و ئاسايشی، ك يهيش بويه مايهی وه سهربازكردن گووشهيل ژيان عراقيهيل ك ريڕهو كاركردن و جياوازی هوير وڕای دهركهفت وهگوورهی لايهنگری فهيليهيل ئهرا ئی لايهن و ئهو لايهن. يهيش نيشانهی رادهی مهترسی ئهو بارهسه لهبان رينمايی نهتهوهيی و ريڕهوهيل تريش لهيوا دوينن ك ئايديۆلۆجيای مهزهوی نمايشه ئهرا مهترسی وه شيوهيگ فراوانتر وه بوونهی ئهو رويداگهيله ك ئهنجام ئهدريهن له مهيدان سياسی جوور پاكسازی رهگهزی و مهزهوی.
ئمڕوو بيجگه ئهو ههمگه قوربانيهيله، ههوهجه وه ئهوه ديريم وهشيوهيگ تر قوربانی بيهيم، ك ئهويش وهگوورهی ئيرادهو توانای ئهوانهك پهرچهم كيشهگهمان بهرزهو ئهكهن و چهوديری لهلی ئهكهن وهگوورهی تواناو دهرفهت كارهيليان ك رووژ وهرووژ وهرتهنگهو ئهدێ وه بوونهی كهمی هاوكاری و پشتگيری و لهوهر گرينگی نهداين وهی دوسيه لهناونی گشت ئهو ههمگه دوسيهيله ك خرياسه روی.
ئمجا بيجگه وجوود دهيهها ريكخرياگ و كوومهڵهو كهناڵهيل دهزگای رهسانن و بيجگه تيكهڵبوين دهيههاو سهدان و بهڵكوو فيشتريش له روڵهيل پيكهاتهگهمان له پرووسهی سياسی، وهلی دوينيد گشت ئهيانهو پاشمهندی ئهو ئهمباركرياگ سووزداريه لهلايهن ئهو لايهنهيل جيوهجيكاره لهباوهت كيشهگهمان مايهی ئهوهسه ك بپرسيد ئايا وهڕاسی ئهوهك لهدهس چی، چی و ئهوهكيش مهندهسهو مهندگه لهی ئاژاوهی وهردهوامه؟ ك هويچ رييگ تر نهيريد بيجگه خهياڵ و كاركردنيش لهسای ئی كيشمهكيشه لهوهر خاتر مهنينه لهژير ههر ناونيشانيگ لهی بار ئيسه و له چوارچيوهی ئی ژيانه ك لهتی ژيهيد، ك يهيش راسی بار ئيسهی كوردهيل فهيليه.
ئيمه بايهسه وهگوورهی دوسيهيل لهناوبردن وهجهم"جينۆسايد" ئهوه بارمنه هوير ك دوسيهی لهناوبردن كوردهيل فهيلی وهگوورهی شمارهی مێژوويی يهكهمه، يهيش بيجگه دوسيهی لهناوبردن وهجهم ك لهلايهن رژيم بهعس رمياگهو ئهنجام درياو دوسيهيل تر لهی سهردهم تازهمانه جوور پاكسازی رهگهزی پيكهاتهيل و مهزهوهيل له توركمان و شهبهك و مهسيحی و ئێزيدی و لهههمان وهخت وه شيوهيگ دڕندانهيش وهل ئهو شيعهيله ك لهناوچهيل پڕ تون وتيژی عراق وجوود ديرن و وه شيوهيگ دڕندانه كوشيان لهوهر هووكارهيل تايفی نهك لهوهر ههر تاوانيگ تر.
گشت ئهو دوسيهيله بار حكوومهت قورسهو ئهكاو هوير گشتلايگ داگير كردگه لهڕوی ناوچهيی و ناودهوڵهتی، چوينكه ئی تاوانهيله مايهی حاشاكردن يا پهردهپووشكردن نيه وهتايبهت لهسای وجوود رهسانن و توانايهيل پيشكهفتگی ك تويهنستگه بڕهسيده گشت شوونيگ، ههر وهو خاتريشه ئی بار پڕ مهويسيه له عراق لهيوا كردگه ههر ستهمديدهيگ فهيلی هس وه دڵتهنگی بكا، چوينكه ئهخادهی ڕز چهوهڕيكهرهيل ئهرا ساڵهيل ناديار و دوير ودريژيگ.
ئيمه ئمڕوو ههوهجه وه قوربانيداين وهختهيليمان ديريم وهخاتر ئامادهبوينمان له گشت ئهو بوونهيله ك خزمهت وه كيشهگهمان ئهكاو بايهسه ئهوهيش بخهيمنه ياد ك ئی كيشهمانه پهيوهس نيه وه وهخت و شوونيگ دياريكرياگ، بهڵكوو بايهسه رووژانه لهتی بژيهيم و جوور تاك و دهزگايهيل مامڵه وهليا بكهيم وه گوورهی وجوود رووڵهيل پيكهاتهگهمان لهگشت وڵاتهيل جههان و سووزداريمانيش وهل گشت ستهمديدهيليگ هووكار ئهركيگ ئنسانيهو خزمهت راسهوخۆيگه ئهرا زينگهوكردن كيشهگهمان، يا وهمانايگ تر ئهتوينيم بويشيم ئمڕوو شماری زوڵمليكرياگهيل و ستهمديدهيل له عراق فيشترهو بويهو ئيمهيش يهكهمين پيكهاتهيگيم ك ئهو زوڵمهيله هاتهسه تويشمان چ ئهوساو چ ئيسه. ئمجا ئايا ئيمه رازييم لهرادهی ئهو ئدانهو ساڵيادو بهشداريكردنه وهل ئهوانهك ئامادهگی و چالاكی و ريپێوان ديرن ئهرا دهرخستن كيشه رهواگهمان، يا بيدهنگی كوشندهو نهوين ئاشكرايگ فهيليهيل ههس لهی جووره گردهوبوينيگ مهردمی و تهنانهت له وڵاتهيل دونيايش ك باوهڕ وه مافهيل ئادهميزاد ديرن و ئاسايشی و سهڵامهتی داين ئهكهن ئهرا ههركهسيگ ههوڵدهر و خهبات ئهكا لهی جووره كيشهيليگ؟.
عهلی حسێن فهيلی
ج . أ