كورده‌یل فه‌یلى هه‌ق خوه‌یانه له په‌رله‌مان به‌شدار بوون
فره‌یگ له تاریخنویسه‌یل ئویشن ئه‌یانه پاشمه‌نده‌ى عیلامیه‌یل و گووتیه‌یلن له‌ناوڕاس و باشوور عراق جویر (مه‌نه‌لى، زرواتیه، به‌دره، جه‌سان، خانه‌قى، كه‌ركووك، كووت، عماره.....)و شاره‌یل تر عراق.
ئه‌نجوومه‌ن نوێنه‌ره‌یل له دانیشتنه‌یل وه‌رینى ئاماده‌یى بڕیگ له كه‌سایه‌تیه‌یل كورد وه خوه‌یه‌وه دى، وه‌لى له هه‌ڵوژاردنه‌یل په‌رله‌مانى ئى دویاخره هویچ كه‌سایه‌تییگ فه‌یلى نه‌ڕه‌سیه ناو په‌رله‌مان، ك یه‌یش بویه مایه‌ى مه‌یل سه‌ردى و ناڕه‌حه‌تى له‌لایه‌ن كورده‌یل فه‌یلیه‌وه، ئمجا له‌باوه‌ت هووكار ئى مه‌سه‌له دیداریگ وه‌ل عامر سامر ئه‌ندام هاوپه‌یمانى نیشتمانى ئه‌نجام دایم وه‌ى جووره:
* سه‌ره‌تا با بزانیم چ چشتیگ ئه‌را كورده‌یل فه‌یلى پیشكه‌ش كردین له ده‌وره‌ى په‌رله‌مانى وه‌رین؟
- هه‌ر پیكهاته‌یگ وه‌ختى ده‌نگ داشتووگ له په‌رله‌مان، هه‌ر بایه‌سه وه‌گووره‌ى ئه‌و ده‌نگه جیواز هه‌وه‌جه‌و گرفته‌یلیان بكریه‌یگ ئه‌را ماڵ بڕیارداین عراقى له په‌رله‌مان، ئیمه‌یش له‌وه‌خت رمیان رژیم و دامه‌زرانن كوومه‌ڵه‌ى نیشتمانى له‌و وه‌خته‌یله یه‌كه‌مین خه‌ممان ئه‌وه بوى چوین ئه‌و تیه‌ریكى و به‌دبه‌ختیه لاوه‌یم له‌بان كورده‌یل فه‌یلى ك له‌وه‌خت رژیم وه‌رین هاته تویشیان هه‌ر له گومانكردن له شوناسنامه بگر تاڕه‌سیگه هاووڵاتیبوبن و كووچ وه‌پیكردن زووره‌ملى و ته‌واوبوینى وه قه‌وره‌یل وه‌جه‌م، له‌یرا قانوون و بڕیاره‌یلیگ له‌باوه‌ت ئى مه‌سه‌له‌وه تازه‌وه كریا ك هه‌قه‌یل زه‌فتكریاگیان تیه‌ریگه‌وه، ئمجا یه‌كم ده‌سكه‌فتیش ئه‌وه بوى ك بڕیار سیه‌ى شماره 666 وسیا ك له‌ساڵ 1980 ده‌رچى و له‌هه‌مان وه‌خت هاوردنه‌وه‌ى شوناسنامه‌ى عراقى ئه‌را ئه‌وانه‌ك له‌لیان سه‌نریاوه، وه‌لى له‌وه‌ر ئه‌وه‌ك نوێنه‌ره‌یل كورد فه‌یلى شماره‌یان فره كه‌مه له په‌رله‌مان و له‌هه‌مان وه‌خت وه‌زعه‌یش جووریگه له ته‌ماوى له‌بان مه‌یدان سیاسى مه‌حاڵه چشت فره‌یگ جى وه‌جى بكریه‌یگ .
* ئه‌راچه مه‌ركه‌زیه‌ت ئه‌را كورده‌یل فه‌یلى نیه؟
- ئى باوه‌ته هیلیگه‌م هه‌میشه بى وچان هویره‌و بكه‌م ك هه‌وڵ و ته‌قلاى وه‌رده‌وام ده‌یم ئه‌را وه‌دیكردن حزبیگ یا لایه‌نیگ ك قسه‌ى كورده‌یل فه‌یلى بكه‌یگه یه‌كیگ ، وه‌لى دوینید فره‌یى ده‌نگه‌یل جیاجیا له‌یوا كردگه مه‌سه‌له‌گه نه‌ڕه‌سیگه ئه‌نجام. كورده‌یل فه‌یلى تویش به‌دبه‌ختى و كیشه‌یلیگ هاتن ك وه‌سه‌ر هویچ به‌نه‌یگ تر ناتگه له‌هویچ وه‌ختیگ ، چ كه‌سیگ شوناسنامه‌ى له‌لى زه‌فتكریاو ماڵ و موڵك و دارایى بریاو ڕوڵه‌یلى بى سه‌روشوون كریاو گشت خیزانه‌یلیش وه ژن و مناڵ و پیر وپه‌ككه‌فتگ كووچ وه‌پیان كریاو خریانه بان مین یا لوغم مه‌رز ناونى عراق و ئیران و دویاخریش ده‌سڵاتداره‌یل بویشنه پیان له‌خه‌ڵك ئى وڵاته نین!! وه‌ل ئه‌وه‌یشا هه‌میشه دوشمن ده‌سڵات رژیم وه‌رین كورد و شیعه بوین، ئى دو چشتیشه كورده‌یل فه‌یلى گریگه‌وه، له وه‌ختیگیش رژیم به‌عس تواس ده‌س له سه‌ركردایه‌تى كورد بووه‌شنیگ له كوردستان، تواسیاگ كورده‌یل فه‌یلى باریگه كار ئه‌را ئه‌وه‌ك هه‌ڵویستیان كزه‌و بووگ و له‌هه‌مان وه‌خت ئیهانه‌تیگیش بووگ ئه‌را كورده‌یل فه‌یلى جویر پیكهاته‌یگ عراقى، هه‌ر له‌وه‌ر ئه‌وه‌یش بایه‌سه قسه‌ى فه‌یلیه‌یل بووگه یه‌كیگ تا بتویه‌نن گوزراش له مه‌ینه‌تى ئى چین زوڵملیكریاگه بكه‌ن و هه‌قه‌یلیان بارنه‌وه.
* كورده‌یل فه‌یلى چوین تویه‌نن قسه‌یان بكه‌نه یه‌كیگ ؟
- كورده‌یل فه‌یلى بایه‌سه ئه‌وه بزانن، ك ئى چشته له‌ڕى حزب یا ریكخریاگیگه‌وه نیه‌وگ، به‌ڵكوو بایه‌سه ئامانجیگ ده‌سه‌جه‌مى بووگ و ئى مه‌ردمیشه سه‌روه‌خوه‌یان بوون و سه‌ر وه هویچ لایه‌نیگ نه‌ون و ڕه‌زامه‌نى گشت وه‌ده‌س بارن و كار وه راسى و پاكیه‌وه بكه‌ن و هه‌مان دید باریه‌یگه كار وه‌ل گشت لایه‌نیگاو به‌رنامه‌یگ له‌ى باوه‌ته‌وه دابنریه‌یگ .
* له‌وه‌خت تاریفكردن كورد مه‌به‌سمان هه‌ر كوردیگه ك له‌بان خاك عراق ژیه‌یگ له باكوورى تا باشوورى چ سۆرانى چ بادینانى یا فه‌یلى و هه‌ر كوردیگ تر، ئایا له‌وه‌رچه هاوپه‌یمانى كوردستانى وه هه‌ردوگ سه‌ركردایه‌تى یه‌كێتى نیشتمانى كوردستان و پارت دیموكرات كوردستان كورسییگ قه‌ره‌بوو یا ته‌عویزى تایبه‌ت نیه‌كه‌ن ئه‌را كورده‌یل فه‌یلى؟
- له‌ڕاسى ئه‌یه ئاره‌زوویگه‌و ئومیده‌واریم له هاوپه‌یمانى كوردستانى كورسییگ ته‌عویزى بیه‌یگه كورده‌یل فه‌یلى، ئه‌گه‌ریش ئى كاره بكریه‌یگ ئه‌وه بیگومان گونجیان و په‌یوه‌ندى زیاتر كه‌فیگه ناونى كورده‌یل فه‌یلى و هاوپه‌یمانى كوردستانى و یه‌یش لۆبى گه‌ورایگ له‌لى دروس بووگ له‌ناوخود به‌غدا ئه‌را پشتگیرى هه‌ردوگ پارته‌گه له هاوپه‌یمانى كوردستانى.
* دویاى داین خه‌ت سه‌درى كورسییگ له كورسیه‌یل قه‌ره‌بوو یا ته‌عویزى وه كورده‌یل فه‌یلى ئایا قسه‌د چه‌س له‌ى باوه‌ته‌وه؟
- ئاره‌زوومه‌ندیم له لایه‌نه‌یل تر چه‌و بوڕنه خه‌ت سه‌درى و هه‌مان ده‌سپیشخه‌رى بارنه كار تا زیاتر له ده‌نگیگ داشتویم له‌ناو په‌رله‌مان، بیگومان خه‌ت سه‌درییش شایسته‌ى ریز و حورمه‌ته له‌بان ئى گامه، وه‌لى خاڵیگ هه‌س له‌یرا ك ئایا ك هه‌ڵوژریه‌یگ ئه‌را ئى كورسیه؟ ك بایه‌سه كورد فه‌یلى بووگ و كار ئه‌را به‌رژه‌وه‌ندى فه‌یلیه‌یل بكاو نوێنه‌ر راسه‌قینه‌یان بووگ.
* هووكار نه‌ڕه‌سین كورده‌یل فه‌یلى وه ناو په‌رله‌مان چه‌س له‌ى ده‌وره‌ى ئیسه؟
- جویر باقى قه‌واره‌و پیكهاته‌و لایه‌نه‌یل سیاسى، كورده‌یل فه‌یلییش هه‌ق خوه‌یانه له په‌رله‌مان به‌شدار بوون و مه‌شق هه‌ق ده‌ستوورى خوه‌یان بكه‌ن جویر پیكهاته‌یل تر، بایه‌س بوى ئیمه خوه‌مان وه‌خوه‌مان یه‌كه‌و بگردایم و كاریگ بكردایم جویر پیكهاته‌یگ فه‌یلى له‌وه‌ر ڕه‌سین وه‌و ئامانجه، چوینكه ئیمه به‌شبه‌شه‌و بویمن له‌بان لیسته‌یل جیاجیاو لیسته‌یل تازه‌یگ كه‌فته وه‌رچه‌ومان ك زویتر كار نه‌كردنه له‌مه‌یدان سیاسى و دیار نه‌وینه‌و شایه‌ت له‌بان ئاست ئه‌شره‌تیگ یا ناوچه‌یگ ناسریاویگ ، ك بیگومان یه‌یش به‌س نیه ئه‌را كار سیاسى تا بڕه‌سیده ژیر گومه‌ز په‌رله‌مان.
* دادگاى باڵاى تاوانه‌یل بڕیاریگ ده‌ركرد وه ئه‌وه‌ك ئه‌و تاوانه‌یله وه‌هه‌ق كورده‌یل فه‌یلى ئه‌نجام دریانه تاوان جینۆسایده، ئایا ئه‌یه به‌سه ئه‌را هاوردنه‌وه‌ى هه‌قه‌یل گومبوى كورده‌یل فه‌یلى؟
- مه‌سه‌له‌ى سروشتییگه ك دادگاى باڵاى تاوانه‌یل ئى جووره بڕیاریگ به‌یگ ، ئه‌گه‌ریگ بڕگه یا فه‌قه‌ریگ بویتاگ و تاریف ئه‌و كاره‌ساته‌یله له جینۆساید گه‌وراتر بكرداگ هه‌م تاریف وه‌پى تاریف كریا، هه‌ر له‌وه‌ر ئه‌وه‌یش ئه‌و بڕیاره وه‌ته‌نیا به‌س نیه، به‌ڵكوو بایه‌سه هه‌ڵه‌په‌ڵه بكریه‌یگ له قه‌ره‌بووكردن قوربانیه‌یل له‌گشت مه‌یدانیگه‌وه‌و بایه‌سه ئیمه لوجنه‌یگ دامه‌زرنیم ك ووه‌گووره‌ى ئه‌وه به‌شدارى بكه‌یم له جى وه‌جیكردن و وه‌رگرتن ئه‌و قه‌ره‌بووه‌یله ئه‌را قوربانیه‌یل.
* ئاره‌زوو چه كه‌ید ئه‌را كورده‌یل فه‌یلى له‌ى ده‌وره‌ى ئیسه بتویه‌نن ئه‌ڕاى؟
- دویاى وه‌سه‌رچگن هه‌فت ساڵ له ڕمیان رژیم وه‌رین تائیسه كورده‌یل فه‌یلى نوێنه‌ر راسه‌قینه نه‌یرن له په‌رله‌مان و تائیسه‌یش نه‌ڕه‌سیمنه‌سه زانستن شماره‌ى راسه‌قینه‌یان، ك هه‌رچه‌نى ئیمه له‌ڕى ئاماره‌یل كویه‌ن تویه‌نیم بڕه‌سیمنه شمارى كووچ وه‌پیكریاگه‌یل قه‌یریگ له فه‌یلیه‌یل وه‌گووره‌ى به‌ڵگه‌یل نه‌ته‌وه‌یل یه‌كگرتگ و ریكخریاگ خاچ قرمز، وه‌لى وه‌گووره‌ى مه‌زه‌نه ئشاره‌ت ئه‌را وجوود (750) هه‌زار كورد فه‌یلى كریه‌یگ له به‌غداو نزیگه‌ى یه‌ك ملیۆن و نیم فه‌یلى له‌گشت پاریزگایه‌یل عراق، یه‌یش نسبه‌یگه ك كورده‌یل فه‌یلى هه‌ق خوه‌یانه وه‌لاى كه‌مه‌وه 15كورسى داشتوون له په‌رله‌مان، بیجگه ئه‌وه‌یش كوچ وه‌پیكریاگه‌یل فره‌یگ دیریم له كه‌س وكاره و قه‌ومه‌یلمان له ئیران و ئومیده‌وار بویمن بارنه‌یانه‌وه ئه‌را خاك وڵات و هه‌ر نه‌ویاتاگ له‌ناو چادریش جویر په‌نابه‌ر بویاتان وه‌شیوه‌یگ وه‌ختى جویر ئه‌وه‌ك برایه‌یل مه‌سیحیمان گرتنه باوه‌ش و له‌ته‌نگى وه‌لیانا وسیان له‌وه‌ختیگ رویداگه‌گه‌ى كه‌نیسه‌ى سه‌یده نه‌جات رویدا.
فایزه ناسر
